Lokma tatlısı, un, şeker, tuz ve mayayla hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılması sonucunda yapılan, şerbetle tatlandırılarak servis edilen meşhur bir Türk tatlısıdır. Türkiye'deki bazı bölgelerde şerbet dökülerek tatlı olarak tüketilirken, bazı bölgelerde ise pişi gibi şerbetsiz olarak peynir ile yenilmektedir.

Ortasında delik olan yuvarlak biçimi ve küre şeklinde olan iki tipi vardır. Halk arasında küre biçiminde olana Saray lokması adı verilir. Kaynağı Osmanlı sarayına dayandığı bilinmekle birlikte halk arasında da yapılması oldukça yaygındır. Özellikle İzmir geleneğinin vazgeçilmez bir parçası durumuna gelmiştir. Bu sebepten ötürü de İzmir Lokması olarak da anılır. İzmir'de dini önemi bulunan günlerde her köşe başında kolaylıkla yapımını görebileceğiniz lokma tatlısı halka ücretsiz bir şekilde dağıtılır. Özellikle sünnet düğünlerinde lokma tatlısının taze bir şekilde hazırlanması, yapılması ve sünnet düğününe gelen davetlilere dağıtılması bir adet haline gelmiştir. Lokmanın bilinen birden fazla çeşidi de yapılmaktadır. Ankara'nın Güdül- Ayaş bölgesinde "Bırtlak" diye anılan bir lokma türü vardır. Lokma kelimesinin anlamı bir parça ekmek, bir ağız ve bir yudum anlamına gelmektedir. Lokmanın bir türü olan ve bugün Arap mutfağında da yer alan "Kadı Lokması" El-Bağdadi tarafından 13. ve 14. yüzyılda insanlara anlatılarak tarif edilmiştir. Şimdi de lokma tatlısının malzemelerine ve yapılış şekline bakalım.

İlk önce tatlımızın şerbetini hazırlamamız gerekir. Çünkü şerbetin bir an önce hazır olması durumunda pişmiş olan hamur tatlımızın üzerine dökebilmemiz için bir kenarda beklemesi şarttır. Şerbet için gerekli olan malzemeleri tenceremize koyup 15 dakika kadar kaynatalım. Şerbetin istenilen kıvamı kalın bir şekilde olmalı. Sakin haldeki sıvı bir şerbet olmamalıdır. Zaten 15 dakika yeterli olacaktır şerbetin kalın olması için. Şerbetimiz hazır olunca artık soğumaya bırakın. Aslında bu tatlıyı yapmaya başlarken şerbetini bir gün öncesinden hazırlayıp soğutmak tatlıyı daha lezzetli bir hale getirecektir. Sonrasında ise hamur için koymamız gereken malzemeleri kabımıza alıp mikser yardımıyla 10 dakika kadar çırpalım. Sonra hamurumuzun üzerini kapak ile tam bir şekilde kapatarak mayalanmaya bırakalım. Güzelce mayalanmış olan hamuru tekrardan çırpalım. Hamurumuzun cıvık bir hamur olması gerekir. Sonra çırptığımız hamurumuzu boş bir poşete koyalım.

Tavaya bir miktar sıvı yağ döküp ocağı son dereceye alıp yağı iyice kızdıralım. Yağ kızınca ise ocağın ayarını biraz azaltalım. Orta derecede hem içi güzelce pişiyor hem de dış kısmı daha çıtır bir hale geliyor. Poşetimizin uç kısmını kesip bir elimizle sıkıca poşeti sıkalım, bir elimizle de poşetin ucundan çıkan hamuru makas yardımıyla kesip lokmaların tavanın üzerine düşmesini sağlayalım. Makasın ucunu ise devamlı olarak tavadaki yağa batırarak hamuru bu şekilde keselim ki hamurumuz makasa yapışmasın. Bu işlemi tava dolana kadar tatlı hamurumuzu kesip tavaya yavaş yavaş bırakalım. Tavadaki lokmaları sürekli olarak karıştırarak her tarafının uygun bir şekilde pişmesini sağlayalım. Sonra her bir tarafı kızaran lokmaları delikli bir kepçeyle alıp şerbetimize atalım. Şerbetin içinde bulunan lokmaları karıştıralım ve 2 dakika boyunca şerbette bıraktığımız lokmaları çıkarıp boş bir servis tabağına alalım. Çok fazla şerbette tutmamamız gerekir tatlımızı. Tatlıları isteğinize göre anında servis yapabilirsiniz. Şimdiden yapan herkese afiyet olsun.